2013 yılında kuruluşunun 1100. yılını kutlamaya hazırlanan Dokumenta Şehri Kassel, Hessen Eyaleti’nin en büyük üçüncü şehri konumundadır. 1926 yılına kadar Cassel olarak anılan şehir, 1999 yılından itibaren resmi olarak Dokumenta Şehri Kassel unvanını almıştır. Kassel coğrafi olarak Almanya’nın göbeğinde yer alması nedeniyle kilit bir öneme sahiptir. 1277 yılında Kutsal Roma Germen İmparatorluğuna bağlı Hessen prensliğinin başkenti unvanına kavuşmuştur. Landgraf Karl döneminde (1700’li yıllar) şehir mimarisine Karsaue ve Bergpark (Herkules) gibi barok tarzında önemli eserler kazandırılmıştır. Yedi yıl savaşları esnasında şehir Alman-İngiliz ittifakı ile Habsburg hanedanlığı hesabına savaşan Fransızların arasında el değiştirmiştir. Hessen-Kassel prensinin, derebeyliğine atanmasının hemen ardından şehir 1806 yılında Napolyon tarafından işgal edilmiştir. Kassel 1806 ile 1813 yılları arasında Napolyon’un kardeşi Jérôme Bonaparte yönetimine sunulan Westfalya Krallığı’nın başkentliğini yapmıştır. Hessen-Kassel prensliği Napolyon’un yenilmesinin ardından 1815 yılında Avrupadaki sınırların yeniden belirlendiği Viyana Kongresi’nde Kurfürstentum Hessen adıyla (tarihte Hessen-Kassel olarak da anılır) Alman Birliği’ne ait yeni bir eyalet olarak anılmıştır. Hessen-Kassel 1866 yılında Avusturya’nın yanında yer aldığı savaş sonucunda Prusyalılar tarafından ilhak edilmiştir. Sonrasında şehir Weimar Cumhuriyeti ve 3. İmparatorluk sınırları içinde yer almıştır.

Kristal gecesi (Kristallnacht) yada Ekim pogromu (Novemberpogrome) olarak anılan Yahudilere yönelik saldırılar Kassel’de 7 Ekim 1938 gecesi Kassel Sinagogu ve Yahudilere ait diğer yapıtlara yöneltilen saldırılarla başlamış ve iki gün devam etmiştir.

İkinci dünya savaşı sırasında Kassel Alman Nazi İmparatorluğu’nun en büyük savaş endüstrisi merkezlerinden birisi konumuna gelmiştir. Nazilerin Genel Kurmayı merkezi Kassel’e konuşlandırılmıştır. Polonya’ya karşı ilk saldırının planlandığı stratejik ve lojistik bir merkez durumuna gelmiştir. Askeri malzemeler ve asker sevkiyatı da Kassel üzerinden yapılmıştır. Kassel aynı zamanda da binlerce savaş tutsağının, köle isçilerin savaş sanayisinde ölümüne çalıştırıldıkları bir “savaş cehennemi” konumuna getirilmiştir. 22 Ekim 1943’te 150 km uzunluğunda 30 km genişliğinde kara bir bulutu andıran müttefik güçlerinin uçak filosu yaptığı aldatmaca manevralar sayesinde Kassel’i gafil avlayarak, binlerce ton bombayı şehre bırakmış ve şehrin çok büyük bir kısmını yerle bir olmasına neden olmuştur.

1949 yılında Kassel, yeni kurulan Federal Alman Devleti’nin başkenti olmak için yaptığı başvuru başarısızlıkla sonuçlanmıştır. Kassel’e teselli olarak Federal İş ve Federal Sosyal Mahkemelerin merkezi taşınmıştır. 1955 yılında Arnold Bode şehirde modern ve çağdaş sanat sergisi olan Dokumenta’yı gerçekleştirmiştir.

Kassel Tarihi ve biz göçmenler
Radyo Kassel’in tarih yazımı
“Cassel”in yazılı tarihini 1500 yıllarından beri biliyoruz. 1599’da nüfusu 5.265 olan Cassel’de 2003 yılında yaşayan “yabancı” sayısı sadece 24 732 ve toplam nüfus 194 146 olarak kayıtlara geçti.

14 Eylül 1600’de “Cassel”e gelen Persli bir elçi “Landgraf Moritz’i” “Türklere” karşı işbirliği için kazanmaya çalıştığını, iki yıl sonra ülkelerinde inançlarından ötürü takibata uğrayanlara iki yıl oturma izni verildiğini de biliyoruz.

Hollanda’dan birçok insan gelerek buraya yerleşmiş. 1613’te evinin önünü ve sokağını haftada iki kez süpürmeyene “5 Gulden” ceza verilen bir kent Cassel. Fransa’dan kaçan ve Cassel’e yerleşen binlerce “Hugenoten” kimdi, bilen var mı bugün?

Bu kentte 1 Mayıs 1615’te Kont hazretlerinin zevcesi Juliane’yi ayarttı diye, genç bir delikanlıya meydanda (belki bugün sadece masallardan tanıdığımız!) “kırk katır” cezası verilir. Juliane’nin namusu bu korkunç işkenceden sonra temizlenmiş midir, atlar dört yöne kırbaçlanırken, bilinmez!

1633’te ilk üniversitesi açılan Cassel’de 1781’de 19 000 insan, 1560 koyun yaşamaktadır. İnsanlar daha çiftçilikle meşguldürler. 2004’te Üniversitede öğrenim gören öğrenci sayısı ise 20 000.

19 Temmuz 1781 yılında, Profesör Georg Forster, bir arkadaşına yazdığı mektubunda: “ Dünya’nın hiçbir yerinde Cassel kadar yoksulluğu ve sefaleti barındıran başka bir kara parçası yoktur...” diye yazar.

Bu tesadüf müdür bilinmez, Özgür Radyo Kassel‘in (Radyo Kassel) 2004 yılında yaptığı bir haberde şöyle deniliyor: “Kassel Almanya’da işsizliğin ve nüfusa göre sosyal yardımla geçinen en fazla insanın yaşadığı şehir ünvanını Bremerhafen’dan devraldı...”

1500 yılından ve daha öncesinden beri göç alıp göç veren ve beton değil, bir mozaik şehri olan Kassel artık "kim ne derse desin" bizim toprağımız, vatanımız. Kaçıncı vatan olduğuna ise herkesin kendisi karar verecek.

Şaka değil, biz “Kassel Haberleri” ile tarih yazıyoruz. Gelecek kuşaklar “Kassel’de (sadece) göçmenler (değil) nasıl yaşamışlar, nasıl eğlenmişler, eğitim düzeyleri, politik tavırları, kültürleri...” konularında araştırma yaptıklarında, “bu insanlar neydiler- ne oldular” sorusunun yanıtını aradıklarında “Kassel Haberleri”nin önce Türkçe arşivlerini tarayacaklar. Sonra... umarız o güzelim “renk ahenk” mozayiği içerisinde güzel bir desen olarak kalacak. (Yüksel Dalyan)