Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Rus meslektaşının ziyareti sırasında 2020 basın toplantısını şöyle açtı:
O-Ton
"Değerli dostum Putin."
Bu beş yıl önce düşünülemezdi. Türkiye, Suriye sınırında bir Rus savaş uçağını düşürdü. Böylece iki ülke ve devlet başkanları arasında soğuk bir dönem başladı.
Putin Türkiye'yi cezalandırdı. Örneğin, bazı malların ülkesine ihraç edilmesini izin vermedi. Türkiye'ye tatil uçuşları yarım yıl süreyle yasaklandı. Ayrıca Erdoğan’a doğrudan saldırdı. Terörist "İslam Devleti" İŞİD’ten petrol satın aldığını, kendisinin ve ailesinin bundan kazanç elde ettiğini söyledi.
Erdoğan çok öfkelendi: "Rusya iddiasını kanıtlamak zorunda. Aksi halde haksız suçlama olarak kalır. Bu kanıtlanırsa istifa ederim. Ama asıl soru şu: Rusya kanıt gösteremezse Sayın Putin istifaya hazır mı?" diye sordu.
Çatışma değil provokasyon
İkisi de istifa etmedi. Ancak 2016 yazında Erdoğan, uçak vurma olayından dolayı Putin'den özür diledi. Kısa bir süre sonra Putin bu davranışı onere etti. Temkinli davranan Batılı devlet başkanlarının aksine Türkiye'deki darbe girişimini çok açık bir şekilde kınadı.
Bir Türk polisinin, Ankara'daki Rus büyükelçisini kameralar önünde vurmasıyla, altı ay sonra, durum tekrar gerilme tehdidi altına girdi.
Erdoğan bu sefer saldırmadı, aksine dayanışma gösterdi. "Olaydan sonra Sayın Putin ile yaptığımız görüşmelerde bunun bir provokasyon olduğu ve çatışma olmadığı konusunda anlaştık" dedi.
İkisi arasındaki ilişkiler hala kırılgan. Her ikisinin de farklı taraflarda aktif olduğu Suriye'ye gelince, "Sayın Putin'e Rusya'nın Suriye'de ne yaptığını sordum. Orada askeri üsler kurmak istiyorsanız kurun, ama yolumuza çıkmayın!"
Putin Türkiye'nin NATO'dan çıkmasını istiyor mu?
İkili, Libya'da ve Dağlık Karabağ bölgesi üzerindeki ihtilafta olduğu gibi uzlaştı. Erdoğan NATO’nun kesinlikle karşı çıkmasına rağmen Rusya'dan bir füze savunma sistemi bile satın aldı.
Uzmanlar uzun zamandır Putin'in Türkiye'yi NATO'dan ayırmak istediğini varsayıyor. Rusya uzmanı Hakan Aksay bu teoriye inanmıyor: "Putin bir yandan Türkiye'den yararlanmak istiyor, diğer yandan NATO'yu ve batı kampını içeriden zayıflatmak ve kutuplaştırmak istiyor. Bu, Rusya'nın istikrarını, genel konumunu ve Putin'in ülke içindeki rolünü güçlendirecek. Ancak Rusya'nın Türkiye'yi kendisine daha da yakınlaştırmak istediğinden şüpheliyim."
İki çember gibi
Eski general Ahmet Yavuz, iki ülke arasındaki ilişkiyi şöyle anlatıyor: "Türkiye ile Rusya'nın çıkarları hiçbir zaman tam olarak örtüşmez. Bunu kısmen örtüşen iki çember olarak hayal etmelisiniz. Ortak çıkarlar bazen daha büyük, bazen daha küçüktür."
Mesela şu anda Ankara’nın gündeminde ithalat konusu var. Türkiye, Rusya’dan buğdayın yaklaşık yüzde 70'ini, buna ek olarak da gaz ve petrol alıyor. Bir de Rus tatilciler var ki bu grup Almanların önünde yer alan büyük bir grup. İstanbul Boğazı ve Çanakkale boğazları Moskova bölgesinde yer alıyor. Sayı olarak az da olsa Ankara'nın Ukrayna'ya drone satışı da var.
Bu, Erdoğan'ın Rusya-Ukrayna savaşının başlangıcında yaptığı açıklamaya da netlik kazandırdı: "Bugün sabahın erken saatlerinden itibaren Rusya'nın Ukrayna topraklarına askeri müdahalesinin kabul edilemez olduğunu söylüyor ve kınıyoruz."
Bu net duruş Batı'da pek çok kişiyi şaşırttı. Ancak buna rağmen Erdoğan, Rusya'ya kapıyı kapatmadı.
