Rusya'nın Ukrayna'yı işgali, Alman hükümeti ile Türkiye arasındaki gerilimi arka plana itti. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ı ziyaretinin ardından bir açıklama yapan başbakan Olaf Scholz, Rusya'nın saldırganlığını kınayarak acilen ateşkes ilan edilmesi çağrısı yaptı.
"Bu saldırılar konusunda Türkiye ile hemfikiriz. Ateşkesin gerekliliği konusunda da hemfikiriz. Ayrıca güvenli koridorların bir an önce sağlanması ve sivillerin tahliyesi de önemli" diye konuşan Scholz, "Rus Başkanı'na çağrıda bulunuyoruz ve artık 'Durun' diyoruz. Çözüm sadece diplomasi ile olur" dedi.
Erdoğan ise ortak basın toplantısında, "Bir yandan Avrupa güvenliğine yönelik zaruri önlemleri alırken diğer yandan da çözüme yönelik diplomatik çabaların hızlandırılması konusunda mutabık kaldık" dedi; 10 Mart'ta Rusya ve Ukrayna dışişleri bakanlarının Antalya'da bir araya gelmesini diplomasi açısından başarı olarak niteledi. Erdoğan, "Kalıcı ateşkesin tesis edilmesi yolundaki çabalarımıza yılmadan devam edeceğiz" diye konuştu.
Diplomatik çabaların sona ermemesi konusunda da mutabık kalındı. Türkiye NATO üyesi olmasına rağmen, Erdoğan çatışmada olabildiğince tarafsız kalmaya çalışıyor. Bir yandan, Rus işgalini açıkça kınadı. Ve işgalden önce bile Ukrayna'yı İHA’larla destekledi. Öte yandan Rusya, Türkiye'nin önemli bir ticaret ortağı.
Rusya, Türkiye için önemli bir ticaret ortağı
Türkiye’nim Rusya ile ticareti neredeyse Almanya seviyesinde: Doğal gaz ithalatının üçte biri ve buğday ithalatının yüzde 70'i Rusya'dan geliyor. Türkiye de Rusya'ya meyve ve sebze ihraç ediyor; ve Rus tatilciler Türk turizm endüstrisi için oldukça önemli. Erdoğan Rusya'dan daha fazla silah alımını tam olarak dışlamadı. Bunu söylemek için çok erken ve geleceğin neler getireceğini görmemiz gerekecek. NATO üyeliğine rağmen 2017 yılında Rus S-400 füze savunma sistemini satın alan Türkiye, bu nedenle ittifaktan eleştiriler aldı ve dolayısıyla henüz Rusya'ya yönelik yaptırımlara katılmadı. Aynı şekilde Türk hava sahası da Rus uçaklarına açık kaldı.
Ankara krizde arabuluculuk yapmaya çalıştı. Antalya'da, savaşın başlamasından bu yana ilk kez Rusya ile Ukrayna arasında üst düzeyde görüşme gerçekleşti. Ancak iki dışişleri bakanı arasındaki görüşme somut bir sonuç alınmadan sona erdi.
Scholz ve Erdoğan arasındaki dünkü görüşmede enerji sektöründe daha yakın işbirliği yapılması da konuşuldu. Scholz, AB açısından, orta vadede Rus gazına olan bağımlılıktan kurtulmak için Türkiye ile iyi bir işbirliği arzuladıklarını söyledi.
Almanya başbakanı Olaf Scholz, Türkiye'deki insan hakları durumu, hukukun üstünlüğü ve göç konularındaki farklılıklar gibi tartışmalı konuların da ele alındığını vurguladı. Scholz, bazı görüş ayrılıkları olmasına karşın Türkiye ile ikili ilişkileri geliştirmek istediklerini kaydetti. Görüş ayrılıklarının insan hakları ve hukuk devleti konularında yaşandığını, özellikle Türkiye'de ev hapsinde olan ya da tutuklu Alman vatandaşları konusunu Erdoğan ile ele aldıklarını belirten Scholz, "Bu konularda bazı gelişmeler yaşandı, mevcut durumların çözüleceğini umut ediyorum" diye konuştu. Erdoğan ise görüşmenin samimi bir ortamda gerçekleştiğini söyledi.
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenskiy ile yaptığı temaslar hakkında Cumhurbaşkanı Erdoğan'a bilgi verdiğini; Erdoğan'ın da kendi temaslarını kendisiyle paylaştığını aktaran Scholz, "Türk dostlarımızın sorunun diplomatik yollarla çözümü konusundaki çabasını olumlu karşılıyoruz" diye konuştu.
Scholz, " Türkiye'nin Montrö Sözleşmesi uyarınca Boğazları tarafların savaş gemilerine kapatarak krizin daha da tırmanmasını önlemesi önemli. Bunu takdir ediyoruz" dedi.
Almanya Başbakanı, basın toplantısında, Türkiye'den 'yaptırımlara katılmasını mı yoksa arabulucu olarak Rusya ile temasta kalmasını mı istedikleri' sorusuna, "Almanya adına şunu söyleyebilirim. Türkiye, bu savaşa karşı olduğunu açıkça söyledi ve Ukrayna'nın toprak bütünlüğünü ve egemenliğini savundu. Ayrıca silah da gönderdi. Bence bunları görmeliyiz" cevabını verdi.
Enerjide Türkiye-AB işbirliği
Scholz, Almanya'nın 25 yıl içinde enerjide hidrokarbon bağımlılığını sona erdirmek hedefini koyduğunu, bu konuda "Sadece Türkiye-Almanya değil aynı zamanda Türkiye-AB ilişkilerinin de enerjide çok önemli olduğunu" söyledi.
Almanya Başbakanı, Ankara ve Brüksel arasında gümrük birliğinin güncellenmesi görüşmeleri ve 2016 tarihli göç mutabakatının uygulanmaya devam edeceğini kaydetti.
Erdoğan da AB'nin tartışılmaz en önemli ülkelerinden olan Almanya'nın Türkiye-AB ilişkilerinin ilerletilmesindeki yapıcı tutumunu devam ettireceğini umduğunu, Türkiye'nin özellikle enerji ve güvenlik konularında oynadığı anahtar role dikkat çekti.
İnsan haklarında görüş ayrılıkları
Scholz, bir Alman gazetecinin, "Selefi "Angela Merkel'in Türkiye'deki insan hakları durumunu görmezden geldiğini hatırlatarak kendisinin de böyle mi yapacağına" ilişkin bir soruyu yanıtlarken, "Bence Sayın Merkel'e haksızlık ediyorsunuz. Kendisi insan hakları söz konusu olduğunda gözlerini kapatmadı” cevabını verdi.
Scholz, Türk hükümetinin, aralarında Voice of America ve Deutsche Welle gibi yayın organlarının lisans almak için başvurmasını zorunlu kılmasına ilişkin bir soru üzerine, "Deutsche Welle'yi destekliyoruz. Onların bağımsız yayın yapmasını istediğimizi ilettik. Bizim amacımız bu" dedi.
Erdoğan ise bu konularla ilgili yorum yapmaktan kaçındı.
