Vatikan, “Hitler’in Papası” olarak adlandırılan Papa XII. Pius’a ait gizli arşivini uzun süreli bekleyişin ardından pazartesi günü açtı (2 Mart 2020).
İndependent’ın haberine göre Nazi sempatizanı olmakla suçlanan XII. Pius’a dair arşivlerin, Vatikan tarihinin en tartışmalı dönemlerinden birine ışık tutması bekleniyor.
Şu an Vatikan’ın başında bulunan Papa Françesko’nun 2019’da yaptığı “Kilisemizin geçmişten korkusu yoktur” açıklamasından tam bir yıl sonra yaşanan gelişmede, 1939-1958 yıllarında görev yapan XII. Pius dönemine ait belgeler başlangıçta az sayıda uzmana açılacak.
Holokost (Yahudi Soykırımı) sırasında sessiz kalmakla itham edilen XII. Pius, Yahudilerin ve Nazi eziyeti gören diğer halkların yaşadığı zulmü hiçbir zaman açıkça kınamamıştı.
Papayı savunanlarsa, Pius’un manastırları ve diğer Katolik kurumlarını binlerce Yahudi’yi saklamaları için teşvik ettiğini, Nazileri açıktan açığa eleştirmenin de o dönem papazların ve rahibelerin hayatını tehlikeye atma ihtimali taşıdığını iddia etmişti.
Vatikan’ın açacağı arşivler üzerinde bu hafta incelemelerde bulunması beklenen Amerikalı uzman David Kertzer ise Guardian’a verdiği röportajda, arşivlerden neler çıkacağına dair Vatikan’da “gerginlik işaretleri” olduğunu belirtti.
Bu belgelerin “milyonlarca sayfadan oluşan muazzam boyutta yeni materyaller” sunacağını ifade eden Kertzer:
Büyük soruya gelince mesele gayet net: XII. Pius hiçbir zaman Nazileri Avrupa’nın Yahudilerine karşı işlediği toplu katliamdan dolayı açıkça kınamadı ve toplu katliamı daha en başından biliyordu. Çeşitli din adamları ve diğerleri, sesini yükseltmesi konusunda ona baskı yapıyordu ancak o bunu yapmayı reddetti (…) Bu arşivlerden papanın neden böyle yaptığını ve Vatikan’da kapalı kapılar ardında neler tartışıldığını öğreneceğimizi umuyorum“ dedi.
Asıl adı Eugenio Pacelli olan Pius, II. Dünya Savaşı’nın patlak vermesinden 6 ay önce göreve başlamış, Nazi yönetimiyle diplomatik ilişkilerini sürdürmüş, Nazilerin Polonya işgalini de kınamamıştı.
Britanyalı yazar John Cornwell, 1999’da kaleme aldığı Hitler’s Pope (Hitler’in Papası) başlığını taşıyan tartışmalı biyografi kitabında, antisemitik ve narsisistik bir tutuma sahip olduğunu öne sürdüğü Pius için “Hitler’in kelimelerle anlatılmaz planı için ideal bir papaydı. Hitler’in piyonuydu” ifadelerini kullanmıştı.
